Ξεφύλλισμα pdfγλαρώνι
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
γλαρώνι
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Ουσιαστικό
Γένος
Ουδέτερο
Τυπολογία
γλαρώνι τό, σύνηθ. γλαρώ᾿ Σαμ. Στερελλ. (Σπάρτ. κ.ἀ.) γλαρούνι Ἐρεικ. Ζάκ. Πελοπν. (Γαργαλ. Παιδεμέν. κ.ἀ.) gλαρώνι Ἰθάκ. Κέρκ. gλαρούνι Κέρκ.
Ετυμολογία
Ἐκ τοῦ οὐσ. γλάρος καὶ τῆς παραγωγ. καταλ –ώνι, περὶ τῆς ὁπ. βλ. Φ. Κουκουλ. εἰς Βyz. Zeitschr. 26 (1926), 325.
Σημασιολογία
1) Τὸ πτηνὸν Λάρος ὁ ἀργυρόχρους (Larus argentatus) τῆς οἰκογ. τῶν Λαριδῶν (Laridae) σύνηθ.: Τὰ γλαρώνιˬα βγαίν’ν ’ς τὴν ξηρὰ κὶ πιτᾶνι κὶ φουνάζ’ν Στερελλ. (Σπάρτ.) Τὰ γλαρώνιˬα χτίζουν τότε τὶς φωλιˬὲς τους Ν. Πολίτ., Παραδ. 1, 181 || Παροιμ. φρ. Δάgασ’ ἰκε͜ιὸς τοὺ γλαρώ κὶ γέ’κι ἀσπρουμούστακους (δι’ αὐτοὺς οἱ ὁποῖοι λευκαίνονται προώρως) Στερελλ. (Σπάρτ.) ‖ Ποίημ. Σὰν τὸ γλαρώνι μέσα μου φτερούγιαζεν ἀδέσποτη ἡ ψυχή μου νὰ πετάξῃ Σ. Σκίπ., Ἀπέθαντ., 27. Τὰ ὄνειρά μου λευκὰ σὰν τὰ γλαρώνιˬα πετοῦσαν γύρ’ ὁλόγυρα μὲ χάρη Μ. Τσιριμῶκ., Ὦρες δειλιν., 61. 2) Τὸ μικρὸν τοῦ γλάρου, τὸ γλαρόπουλον ἐνιαχ.: Τὰ μικρὰ τοῦ γλάρου, τὰ γλαρώνιˬα, εἶναι πιˬὸ σκοῦρα ἀπὸ τοὺς μεγάλους Ἤπ. (Πάργ.) Τὰ γλαρώνιˬα ὅταν εἶναι μιτσά, εἶναι σκουρέλικα (= φαιοῦ χρώματος). 3) Τὸ πτηνὸν Δρεπανὶς ἡ χελιδονόμορφος (Sterna hirundo) τῆς οἰκογ. τῶν Λαριδῶν (Laridae), «ὁ καταρράκτης» τοῦ Ἀριστοτ., Ζ. ἱστορ. 9, 12 (615α 28) ἐνιαχ.: Ἅμα βουτοῦνε τὰ γλαρούνιˬα, εἶναι σίγουρο πὼς ἔχει μαρίδα ἡ θάλασσα ’Ερεικ. Συνών. ἀγριογλαρώνι, μαρτίνι. 4) Τὸ πτηνὸν Ἀλκυὼν ἡ δασεῖα (Alcedo ispida), τῆς οἰκογ. τῶν Ἀλκυονιδῶν (Alceonidae) ἐνιαχ. Συνών. ἀνακλίδα, βασιλάκης, βασιλάκι, βασιλάκικο, βασιλάκος, βασίλι, βασιλικάδι, βασιλοπουλλι, γιˬαλάτσι, γιˬαλοπούλλι, θαλασσοπέρδικα, θαλασσοπούλλι, θαλασσοχαραχτίδα, μαρτίνι, μπιρμπίλι τῆς θάλασσας, πασιδονα, σαρδελοφάγος, τσιμπολόγος, ψαροκλίδα, ψαροκιˬουκιˬουρέλα, ψαρολόγι, ψαροφάγος. 5) Μεταφ., ὁ ἀδηφάγος, ὁ λαίμαργος Θηρ. Πελοπν. (Γαργαλ. Παιδεμέν. κ.ἀ.): Ἀνοίγει ἕνα ἔρμο στόμα καὶ καταπίνει τὶς μπουκιˬὲς τὸ γλαρούνι Γαργαλ. Τὰ κατέβαζε ἀμάσητα τὰ bουρνέλιˬα μὲ τὰ κουκκούτσιˬα τὸ γλαρούνι Παιδεμέν. Γλαρώνι παιδὶ Θήρ.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
