Ξεφύλλισμα pdfγλυκοκάλαμο
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
γλυκοκάλαμο
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Ουσιαστικό
Γένος
Ουδέτερο
Τυπολογία
γλυκοκάλαμο τό, γλυκοκάλαμον Κύπρ. Πόντ. (Κερασ. κ.ἀ.) Ρόδ. Χίος (Χαλκ.)-Γ. Χατζιδ., ΜΝΕ 2, 183 καὶ Ἐπιστ. Ἐπετ. Πανεπ. 2 (1905/6), 52 - Λεξ. Βάιγ. Βυζ. Μπριγκ. γλυκοκάλαμο Ἰων (Σμύρν.) Κρήτ. (Σητ.) Κύπρ. Κῶς (Πυλ.) Μακεδ. (Καταφύγ.) Μεγίστ. Νίσυρ. Σύμ. - Π. Γενναδ., Λεξικ. φυτολογ., 225 - Λεξ. Βλαστ. 459.463 Πρω. Δημητρ. γλυκοκάλαμος ὁ, Ἴος.
Ετυμολογία
Τὸ Ἑλληνιστ. οὐσ. γλυκοκάλαμον. Ὁ τύπ. καὶ παρὰ Δουκ. καὶ Σομ.
Σημασιολογία
Α) Κυριολ. 1) Τὸ φυτὸν Σακχαροκάλαμον τὸ φαρμακευτικὸν (Saccharum officinarum) τῆς οίκογ. τῶν Ἀγρωστιδῶν (Gramineae) Κύπρ. Κῶς (Πυλ.) Μακεδ. (Καταφύγ.) Μεγίστ. Νίσυρ. Ρόδ. Σύμ. Χίος (Χαλκ. κ.ἀ.) - Γ. Χατζιδ., ΜΝΕ 2, 183 καὶ Ἐπιστ. Ἐπετ. Πανεπ. 2 (1905/6), 52 Π. Γενναδ., Λεξικ. φυτολογ., 225 - Λεξ. Βάιγ. Βυζ. Βλαστ. 459 Πρω. Δημητρ.: ᾌσμ. Γλυκύ μου γλυκοκάλαμο, ᾿πὸ τῆς Σουριˬᾶς τὰ μέρη, ποὺ κόβγουν οἱ ἀράπηδες μὲ μυρικὸ μαχαίρι (μυρικὸ = μυρωδᾶτο) Νίσυρ. Να φάῃς ᾿ποὺ τὸ γλυκοκάλαμον ποὺ τρῶν οἱ ἀντρειωμένοι Ρόδ. Καλάμι γλυκοκάλαμον, εἰς τὴ στεργιˬὰν ἐβιˬαίν-νεις, τὴψ ψίχα κάμνου νdη γλυκό, τὸ φλόμο κάμνουμ μέλι Κῶς (Πυλ.) Συνών ζαχαροκάλαμο. 2) Τὸ φυτὸν Κασσία ἡ ὀξύφυλλος (Cassia acutifolia) τῆς οἰκογ. τῶν Ψυχανθῶν (Papilionaceae) Λεξ. Μπριγκ. Βλαστ. 3) Ἡ κανέλα, ἡ ὁποία παράγεται ἀπὸ τὸ φυτὸν Κιννάμωμον τὸ κεϋλανικὸν (Cinnamomun ceylanicum) τῆς οἰκογ. τῶν Δαφνιδῶν (Lauraceae) Πόντ. (Κερασ. κ.ἀ.) Συνών. κανέλα. 4) Εἶδος ποώδους ἐδωδίμου φυτοῦ Κρήτ. (Σητ.) Ἡ λ. καὶ ὡς τοπων. ὑπὸ τοὺς τύπ. Γλυκοκάλαμο Χίος (Χαλκ.) Γλυκοκάλαμα Χίος καὶ ὡς ἐπών. ὑπὸ τὸν τύπ. Γλυκοκάλαμος Ἀθῆν. Β) Μεταφ. 1) Ὁ φίλος, ὁ προσφιλὴς Ἴος Νίσυρ.: ᾎσμ. Δὲ μαγειρεύγω πιˬὸ κουτσά, δὲ στήνω πιˬὸ τσουκάλι, σὰν ἔρχῃ ὁ γλυκοκάλαμος, θὰ μαερέψω πάλι Ἴος. 2) Τὸ ἀνδρικὸν μόριον Χίος: Ἄχ-χου, μάννα μου, κ᾿ εἶντα ᾿ν᾿ τοῦτο ποὺ μ᾿ ἄγγίει! - Γλυκοκάλαμον ἔν᾿, κόρη μου, τσαὶ φάε το νὰ γίνῃς νοικοτσυρά.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
