Ξεφύλλισμα pdfἁπλοχέρης
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
ἁπλοχέρης
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Επίθετο
Τυπολογία
ἁπλοχέρης ἐπίθ. Εὔβ. (Κονίστρ.) Θρᾴκ. Κέρκ. (Ἀργυρᾶδ.) Κεφαλλ. Κρήτ. Μακεδ. (Θεσσαλον.) Μῆλ. Νάξ. (Ἀπύρανθ. Βόθρ.) Νίσυρ. Πελοπν. (Δημητσάν. Καλάβρυτ. Τριφυλ.) Χίος ἁπλοχέρ'ς Θρᾴκ. (Σαρεκκλ.) ἁπλουχέρ’ς Ἤπ. (Ζαγόρ.) Θρᾴκ. (Ἀδριανούπ. Αἶν. Κομοτ.) Μακεδ. (Σισάν.) Στερελλ. (Αἰτωλ. Καλοσκοπ.) ἁπλοέρης Πόντ. (Κερασ.) ἁπλόχερος Ἀθῆν. Θὴρ. Νάξ. (Φιλότ.)
Ετυμολογία
Ἐκ τοῦ ἐπιθ. ἁπλὸς καὶ τοῦ οὐσ. χέρι.
Σημασιολογία
1) Ὁ ἔχων τὴν χεῖρα ἀνοικτὴν, ὁ εὐκόλως παρέχων τὰ ἑαυτοῦ, φιλόδωρος, ἐλευθέριος, σπάταλος Εὔβ. (Κονίστρ.) Ἤπ. (Ζαγόρ.) Θρᾴκ. (Ἀδριανούπ. Αἶν. Σαρεκκλ.) Κεφαλλ. Κρήτ. Μακεδ. (Θεσσαλον. Σισάν.) Μῆλ. Νάξ. (Ἀπύρανθ. Βόθρ. Φιλότ.) Πελοπν. (Δημητσάν. Καλάβρυτ. Τριφυλ.) Στερελλ. (Αἰτωλ. Καλοσκοπ.) Χίος: Δὲ χρειάζεται νά ’ναι κἀνεὶς καὶ τόσο ἁπλοχέρης Καλάβρυτ. Μὴν εἶσαι τόσο ἁπλοχέρης, γιατὶ δὲ θὰ ᾿δῇς προκοπὴ Ἀπύρανθ. Σῦρε ᾿κεῖ κὶ ζήτα τ᾽, αὐτὸς εἶνι ἁπλουχέρ’ς κι᾽ θὰ σ’ δώ’ Αἰτωλ. Πολὺ ἁπλοχέρης εἶναι καὶ θὰ πέσῃ ὄξω Μῆλ. Αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἁπλόχερος, ὅ,τι βγάνει τὸ ξοδιˬάζει σὲ καλωσύνες Ἀθῆν. Ἁπλόχερος μοῦ ᾿αχες (μοῦ ἔλαχες) Φιλότ. || Γνωμ. Ὁ ἁπλοχέρης καταντᾷ φούχτα μπρὸς καὶ φούχτα πίσω (ὅτι ὁ ἀσκόπως δαπανῶν τὰ ἑαυτοῦ καταντᾷ ὥστε νὰ μὴ δύναται νὰ ἐνδυθῇ καὶ ἀναγκάζεται νὰ καλύπτῃ τὰ αἰδοῖα διὰ τῆς μιᾶς παλάμης ἔμπροσθεν καὶ διὰ τῆς ἄλλης ὄπισθεν) Χίος. Συνών. ἀνοιχτοχέρης 1, ἀνοιχτὸς Β4, γαλαντόμος, σκορποχέρης, χουβαρdᾶς, ἀντίθ. ἀκριβὸς Α1β, ἀκριβοχέρης, ἁπλοχέριστος 1, παραδόπιστος, σπαγγορραμένος, συμμαζωχτός, σφιχτός, σφιχτοχέρης, τσιγκούνης β) Ἐλεήμων, εὐσπλαγχνικὸς Θρᾴκ. Μῆλ. Πελοπν. (Τριφυλ.) κ.ἀ.: Ἦταν ἁπλοχέρης αὐτὸς ὁ καῃˬμένος Θρᾴκ. Αὐτὴ εἶναι ἁπλοχέρα γυναῖκα Τριφυλ. 2) Ὁ τῶν ἀλλοτρίων ἐπιθυμητής, κλέπτης, ἅρπαξ Θήρ. Θρᾴκ. (Κομοτ.) Κέρκ. (Ἀργυρᾶδ.) Κεφαλλ. Νάξ. (Βόθρ.) Νίσυρ. Πόντ. (Κερασ.): Φύλαέ τον, γιατ’ εἶναι ἁπλοχέρης Βόθρ. Συνών. ἀδραχτᾶς (Ι), ἀδράχτης (ΙΙ), *ἁπλοχερέας, ἅρπαγας. 3) Ὁ χειρονομῶν ἀναιδῶς, ἀδιάκριτος Νίσυρ.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
