Ξεφύλλισμα pdfἀποβλέπω
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
ἀποβλέπω
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Ρήμα
Τυπολογία
ἀποβλέπω Νάξ. (Ἀπύρανθ.) ἀπουβλέπου Σαμοθρ. ἀπουγλέπου Στερελλ. (Εὐρυταν.) ’πουλέπου Εὔβ. (Στρόπον.) Ἀόρ. ἀπόειδα κοιν. ἀπόδα Κρήτ. Κύπρ. Σκῦρ. Σῦρ. Χίος ἀπούειδα Στερελλ. (Αἰτωλ.) ἀποῦδα Κυδων. ἐπόδα Α.Κρήτ. Χίος ἀπεῖδα Ποντ (Κοτύωρ.)
Χρονολόγηση
Αρχαίο
Ετυμολογία
Τὸ ἀρχ. ἀποβλέπω.
Σημασιολογία
1) Βλέπω τι ἐν ὅλη του τῇ ἐκτάσει, μέχρι τέλους κοιν.: Ἐπόδα τα ’γὼ τὰ καλὰ ’ς τὴ ζωή μου (δὲν ὑπάρχει ἐλπὶς νὰ ἴδω πλέον ἄλλο τι καλόν, διότι ὅ,τι εἶχον νὰ ἴδω τὸ εἶδον) Κρήτ. || Φρ. Εἶδα κιˬ ἀπόειδα (εἴδα καλὰ ἐνν. κατόπιν πολλῶν προσπαθειῶν, ἑπομένης συνήθως προτ. ἀρνητικῆς, οἶον: εἶδα κιˬ ἀπόειδα πῶς δὲ γίνεται τίποτε-πῶς δὲν κερδίζω τίποτε-ποῦ δὲ μποροῦσα νὰ κάμω ἀλλιῶς κττ.) κοιν. Εἶδα κιˬ ἀπόειδα τί ἄνθρωπος εἶσαι Πελοπν. (Μάν.) Γλέπ’νι κιˬ ἀπουγλέπ’νι π᾿ δὲν κτλ Εὐρυταν. Εἶδα κιˬ ἀπόειδα (προσεπάθησα πολύ, οἶον: εἶδα κιˬ ἀπόειδα νὰ τὸν πάρω μαζί μου) κοιν. Εἶδα κιˬ ἀπούειδα (προσπαθήσας πολὺ καὶ μὴ κατορθώσας τίποτε ἀπηλπίσθην. Συνών. φρ. εἶδα κ’ ἔπαθα) Εὐρυταν. Ἡ σημ. καὶ μεσν. Πβ. Χρον. Μορ Η στ. 4993 (ἔκδ. JSchmitt) «ἂς ἀποϊδοῦμε τὸν καιρὸν νὰ ἰδοῦμε τὸν λαόν μας | τὸ ποῖ’ μᾶς ἐνεμείνασιν ἐκ τὸν λαόν μας ὅλον». β) Βλέπω τὸ ἀποτέλεσμα. Σαμοθρ.: Νὰ «dαγιˬαdίσουμ’ θέ’ ν’ ἀπουδιˬοῦμι (θὰ περιμένωμεν νὰ ἴδωμεν τὸ ἀποτέλεσμα). 2) Παύω νὰ βλέπω, παραμελῶ τι Πελοπν. (Οἰν.): Σώπα μωρή, μὴ κάνῃς ἔτσι, θὰ σὲ ἀποιˬδῇ καὶ ὁ Θεός. β) Δὲν δίδω προσοχὴν εἴς τινα ἢ τὸν κοιτάζω περιφρονητικῶς Εὔβ. (Στρόπον.): Τί σου κά’ τ’ ὀρφανὸ κὶ τοὺ ᾿πουλέπεις; Πᾶρι κὶ τοὺ ψουμί σου νὰ μὴ σὶ ᾿πουλέπουνι πῶς τρώς ἀπ’ τοῦ δικό τους. 3) Ἐνῷ προσποιοῦμαι ὅτι δὲν βλέπω τι τὸ παρατηρῶ κρυφίως Νάξ. (Ἀπύρανθ.): Νά ’χα κάνει ν’ ἀποβλέψῃ σὲ δυˬὸ τρία σπίθια πὄχω ἰδέα, ’θελε νὰ τό ’βρω τὸ δαχτυλίδι μου. 4) Δὲν βλέπω τι καλῶς, κάμνω λάθος, παραβλέπω Πόντ. (Κοτύωρ.): Ἀπεῖδα, μὴ κρούς με (κρούς=κτυπᾷς).
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
