Ξεφύλλισμα pdfἀποβραδὺς
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
ἀποβραδὺς
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Επίρρημα
Τυπολογία
ἀποβραδὺς ἐπίρρ. ἀποβραδὺ Ἀθῆν. (παλαιότ.) Ἤπ. Πελοπν. (Βαμβακ.) Πόντ. ἀπουβραδὺ Θρᾴκ. (Αἶν.) Σάμ. Σκόπ. Στερελλ. (Ἄμφ. Αἰτωλ.) ἀποβραδὺς κοιν. καὶ Πόντ. (Κοτύωρ. Χαλδ.) ἀπουβραδὺς Ἤπ. (Ζαγόρ.) Λέσβ. (Πάμφιλ.) Μεγίστ. Σκόπ. Πόντ. (Τραπ.) ἀπορβαδὺς Πόντ. ἀπουρβαδὺς Πόντ. (Κερασ. Χαλδ.) ᾿πουβραδὺ Εὔβ. ᾿ποβραδὺς Εὔβ. (Αὐλωνάρ. Ὄρ.) ᾿πουβραδὺς Θρᾴκ. (Κομοτ.) ’πουβραΰς Ρόδ.
Ετυμολογία
Ἐκ τῆς προθ. ἀπὸ καὶ τοῦ ἐπιρρ. βραδύ, δι᾿ ὃ ἰδ. βράδυ, προσλαβὸν τὸ ς κατὰ τὸ ἐνωρίς. ᾿Ιδ. ΓΧατζιδ. ΜΝΕ 2,405.
Σημασιολογία
1) Κατὰ τὸν μετὰ τὴν δύσιν τοῦ ἡλίου χρόνον, τὴν ἑσπέραν κοιν. καὶ Πόντ. (Κερασ. Κοτύωρ Χαλδ. κ.ἀ.): Κοιμούμαστε-τρῶμε ἀποβραδύς. Ἦρθε ἀποβραδὺς κ’ ἔφυγε πρωὶ πρωί Ἀποβραδὺς βουτᾶμε τὰ ποκάμισα ᾽ς τὴν κόλλα γιὰ νὰ τραυΐξουνε κοιν. Ἀποβραδὺς δὲν ἤφαε καλὰ Σίφν. Ἔλα ’ς τὸ σπίτι μου ’ποβραδὺς Εὔβ. (Ὄρ.) Ζ’μώνουν πίττις ’πουβραδὺς κὶ βάζουν μέσα παρᾶ κὶ λέν ὅπο͜ιους εἷνι τ’ χιρὸς ἰκεῖνους θὰ βρῇ τοὺ bαρᾶ Θρᾴκ.(Κομοτ.) Ἀποβραδὺς οὓς νὰ ἐμέρωσεν ὁ πόνον ’κ’ ἐφέκεν ἀτον (οὓς=ἕως) Χαλδ. Ἀποβραδὺς ἔστρωσαν κ’ ἔπεσαν κὰ (καὶ ἐπλάγιασαν) αὐτόθ. || Φρ. Ἄλλα λέει ἀποβραδύς, ἄλλα κάνει τὸ ταχὺ (ἐπὶ ἀστάτου) Αἴγιν. || ᾊσμ. Ὁλημερὶς ἐχτίζανε κιˬ ἀποβραδὺς γκρεμε͜ιέται Ἤπ. Πο͜ιὸς εἶδε ἥλιˬο ἀποβραδὺς κιˬ ἄστρο τὸ μεσημέρι; Πελοπν. (Λακων.) Ἀποβραδὺ μοιρολογοῦν καὶ τὸ ταχὺ φωνάζουν Πελοπν. (Βαμβακ.) Τὰ λόγιˬα σου εἶναι ψεύτικα σὰν τοῦ Τρελλοῦ τὸ χιˬόνι, ὅπου τὸ στρώνει ἀποβραδὺς κιˬ ὥς τὸ πρωὶ τὸ λει͜ώνει (Τρελλὸς=ὁ Ὑμηττὸς) Ἀθῆν. 2) Οὐσ., ὁ μετὰ τὴν δύσιν τοῦ ἡλίου χρόνος, ἡ ἑσπέρα Στερελλ. (Ἄμφ. Αἰτωλ.)-ΚΚρυστάλλ. Ἔργα 1,223: Τ’ ἀπουβραδὺ λά’σαν τὰ κουκότια, θ’ ἀλλάξ’ οὑ κιρὸς Αἰτωλ. Τώρα τ’ ἀπουβραδὺ μὴ βγαί’ς ὄξου, θὰ σὶ φάν τὰ ξουτικὰ αὐτόθ. || ᾊσμ. Τ’ ἀπουβραδὺ τοὺ κένταϊ κι᾿ τοὺ προυῒ τοὺ στέλνει Ἄμφ. Πο͜ιὸς εἶδι ’λιˬὸ τ’ ἀπουβραδὺ κι ἀστρὶ τοὺ μισημέρι Αἰτωλ.–Ποίημ. Μέσ’ ’ς τὴν ψηλότερη κορφὴ νὰ στήσουμε λημέρι, νά ’χουμε τ’ ἄστρα τ᾿ οὐρανοῦ τ᾽ ἀποβραδὺς κουβέντα ΚΚρυστάλλ. ἔνθ’ ἀν.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
