Ξεφύλλισμα pdfγυφτόπουλο
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
γυφτόπουλο
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Ουσιαστικό
Γένος
Ουδέτερο
Τυπολογία
γυφτόπουλο τό, σύνηθ. γυφτόπ᾿λο Πελοπν. (Ἀχαΐα Βερεστ. Γαργαλ. Πάτρ.) γυφτόπ᾿λου Ἤπ. Θεσσ. (Καλαμπάκ. Μοσχᾶτ.) Στερελλ. (Ἀχυρ. Καρπεν. κ.ἀ.) γιˬουφτόπουλο Μακεδ. (Χαλκιδ. κ.ἀ.)
Ετυμολογία
Ἐκ τοῦ οὐσ. γύφτος καὶ τῆς παραγωγ. καταλ. -πουλο.
Σημασιολογία
1) Ὁ Ἀθιγγανόπαις σύνηθ. : Περνοῦν οἱ γύφτοι μὲ τὶς γύφτισσες καὶ τὰ γυφτόπουλά τους. Μιˬὰ γύφτισσα μὲ τὸ γυφτόπουλό της ᾿ς τὴν ἀγκαλιˬὰ κάθεται ᾿ς τὴ γωνιˬὰ τοῦ δρόμου καὶ ζητιˬανεύει σύνηθ. || Φρ. Σὰ δαρμένο γυφτόπ᾿λο γυρίζεις (ἐλεεινῶς ἐνδεδυμένος) Πελοπν. (Ἀχαΐα). Στέκει μπροστά του σὰ δαρμένο γυφτόπ᾿λο αὐτόθ. Σὰ σιρ᾿κὸ γυφτό π᾿λου κάνει (σιρ᾿κὸ= ἀρσενικόν· ἐπὶ τῶν ἐπιμόνως αἰτούντων) Στερελλ. (Καρπεν.) || Παροιμ. Ἡ γιˬούφτους τοὺ γιˬουφτόπουλου κ᾿ ἡ βασιλιˬὰς τοὺ βασιλόπουλου (ἕκαστος τοὺς συγγενεῖς του ἀγαπᾷ) Μακεδ. (Χαλκιδ.) Ὅπως ἔχ᾿ ἡ βασίλισσα τὸ βασιλόπ᾿λο της κ᾿ ἡ γύφτισσα τὸ γυφτόπ᾿λο της (συνών. μὲ τὴν προηγουμ.) Πελοπν. (Πάτρ.) Γε͜ιά ᾿χουν καὶ τὰ γυφτόπουλα,| μόν᾿ περπατοῦν ξυπόλυτα (δὲν ἀρκεῖ μόνη ἡ ὑγεία, χρειάζονται καὶ τὰ ἀπαραίτητα πρὸς τὸ ζῆν) Πελοπν. (Λάστ.) Ἔμπα ᾿ς τὰ γυφτόπουλα | καὶ διˬάλεξε τ᾿ ἀσπρότερα (ἐπὶ τοῦ δυσκόλου τῆς ἐπιλογῆς μεταξὺ προσώπων ἢ πραγμάτων ὁμοίων) Α. Ρουμελ. (Φιλιππούπ.) || ᾎσμ. Καλῶς τα τὰ γυφτόπουλα | ποὺ κλέβουν τὰ κοττόπουλα, καλῶς τὴ γυφτοπούλα | ὅπου τὰ κάνει οὕλα πολλαχ. Συνών. ἀρκουδογυφτάκι, γυφτάκι 1, γυφτούλι. 2) Μεταφ., ὁ μελαψὸς παῖς σύνηθ. : Ἧρθε ἀπὸ τὴ θάλασσα γυφτόπουλο! σύνηθ. Τώρα μὲ τὸν ἥλιˬο ἔχει γίνει τὸ παιδὶ γυφτόπ᾿λο Πελοπν. (Βερεστ.) 3) Μεταφ., ὁ ἀκάθαρτος, ἀνυπόδητος καὶ κακοενδεδυμένος παῖς σύνηθ.: Πῶς βρωμᾶνε τὰ γυφτόπουλα! Πελοπν. (Τριφυλ.) Γυφτόπ᾿λου εἶσι (ἐπὶ ἀκαθάρτου παιδὸς) Στερελλ. (Δωρ. Εὐρυταν.) 4) Μεταφ., ὁ ἀνάγωγος, ὁ κακομαθημένος παῖς πολλαχ. : Τὰ παιδιˬὰ τοῦ Γιˬάννη εἶναι γυφτόπουλα (ἀνάγωγα) Πελοπν. (Τριφυλ.)
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
