Ξεφύλλισμα pdfγλυκότη
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
γλυκότη
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Ουσιαστικό
Γένος
Θυληκό
Τυπολογία
γλυκότη ἡ, ᾿Ερείκ. Θὴρ. Ἰων. (Σμύρν.) Κάρπ. Κρὴτ. (Ἅγιος Βασίλ. Μαλάκ. Πεδιάδ. Ρέθυμν. κ.ἀ.) Μῆλ. Νάξ. (Ἀπύρανθ.) -Λεξ. Πρω. Δημητρ. Πληθ. γλυκότες Νάξ. (Ἀπύρανθ.)
Ετυμολογία
Ἐκ τοῦ Βυζαντ. ούσ. γλυκότης, τὸ ὁπ. ἐκ τοῦ ἀρχ. ούσ. γλυκύτης, κατ’ έπίδρ. τοῦ γλυκός. Βλ. Περὶ γέροντ., στ. 34 κ.ἑ. (ἕκδ. Wagner, σ. 107) «παίρνει τὴν νέαν ὁ γέροντας καὶ τρώ’ τὴν σὰν ἀπίδι, | ἐκεῖνον τὸ γλυκύτατον τ’ ἄνθος τῆς παρθενίας, | τὴν γλύκαν τῆς γλυκύτητος, τῆς ἐρωτοκρατίας». Πβ. Γ. Χατζιδ., ΜΝΕ 1,59. Ἡ λ. καὶ εἰς ᾿Ερωτόκρ., Α 668 (ἕκδ. Σ. Ξανθουδ., σ. 25).
Σημασιολογία
1) Γλυκύτης, κυριολεκτικῶς ἔνθ’ ἀν.: Πρᾶμα δὲν ξεπερνᾷ τὸ μέλι ’ς τὴ γλυκότη Μαλάκ. Τὸ ψωμὶ ἔχει μιˬὰ γλυκότη! Μῆλ. β) Μεταφ., μειλιχιότης λόγου, ἁβρότης τρόπων, κάλλος Θὴρ. Ἰων. (Σμύρν.) Κάρπ. Κρὴτ. ( Ἅγιος Βασίλ. Μαλάκ. Πεδιάδ. Ρέθυμν.) Μῆλ. -Λεξ. Πρω Δημητρ.: Ἅμα μιλᾷς μὲ γλυκότη, τὸν ἄλλονε τόνε σκλαβώνεις Ἐρείκ. Αὐτὸς ὁ βλοημένος δὲν ἔχει γλυκότη στὸ στόμα του αὐτόθ. || ᾊσμ. ’Στὰ δεκαπέdε δὰ σοῦ πῶ δυˬὸ λόγιˬα μὲ γλυκότη ’πούσταν ἐγαπηθήκαμε μοῦ σκλάβωσες τὴ νιˬότη Κρὴτ. Νάζι καὶ χάζι κι ὀμορφιˬὰ ἔχ’ ἡ προπατηξά σου, γλυκότη καὶ εὐγένεια τὸ ροζονάρισμά σου αὐτόθ. Πέbω σου χαιρετίσματα χιλιˬάδες μὲ γλυκότη ’ς τὸ ζαχαρένιˬο σου κορμί, ’ς τὴν ἀκριβή σου νιˬότη Θὴρ. Ἡ ἀγάπη σου μοῦ φάνηκε ἄνθρωπος μὲ γλυκότη, κ᾽ ἐπῆρε μου τὴ δύναμη, τοῦ νοῦ τὴν ἱκανότη Κάρπ. Εἰκοσιπέdε κοπελιˬὲς μὲ κάλλη, μὲ γλυκότη τίποτας δὲν ἀξίζουνε bρὸς ’ς τὴ δική σου νιˬότη Κρὴτ. Καὶ πάλι γράφω ’ς τὸ χαρτὶ μὲ τὴ bολλὴ γλυκότη, ἐσύ ᾽σαι ποὺ τὴ σκλάβωσες τὴν ἀκριβή μου νιˬότη Ἅγιος Βασίλ. Ὅση γλυκότη κι ὀμορφιˬὰ εἰς τὸ τραγούδι δείχνεις, τόσες σαΐτες κοφτερὲς εἰς τὴν καρδιˬά μου ρίχνεις Σμύρν. Ἡ σὴμ. καὶ Βυζαντ. Βλ. Περὶ γέροντ., ἔνθ’ ἀν. 2) Ἡ εὐδία, ὁ ἤπιος καιρὸς Κρὴτ. Νάξ. (Ἀπύρανθ.): Σὲ δέκα μέρες θά ’χῃ μιˬὰν ἀπιθαμὴ χόρτο σηκωμένο, ἄ bιˬάσουν ἐδὰ γλυκότες Ἀπύρανθ. || ᾎσμ. Ρόδα καὶ τριαdάφυλλα καὶ τοῦ Μαγιˬοῦ γλυκότη, ἐσύ ’σαι ἡ-γιˬ-ἀγάπη μου, ἡ-γ-ὕστερη κ’ ἡ πρώτη Κρὴτ.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
