Γιˬαννιˬώτικος

Ενότητα:

Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών

Λήμμα

Γιˬαννιˬώτικος

Τύπος

Λήμμα

Μέρος του λόγου

Επίθετο

Τυπολογία

Γιˬαννιˬώτικος ἐπίθ. κοιν. Γιˬαννιˬώτικους βόρ. ἰδιωμ Γιˬαννιˬώτ’κους Ἤπ. (Δωδών.)

Ετυμολογία

Ἐκ τοῦ ἐθν. ὀν. Γιαννιώτης καὶ τῆς παραγωγ. καταλ -ικος.

Σημασιολογία

1) Ὁ ἀνήκων εἰς τὰ Ἰωάννινα, ὁ προερχόμενος ἀπ’ ἐκεῖ, ὁ κατασκευαζόμενος εἰς τὴν πόλιν τῶν Ἰωαννίνων ἔνθ᾽ ἀν.: Μπογιˬᾶς Γιˬαννιˬώτικος (βαφὴ ἡ ὁποία ἔχει τὴν ἰδιότητα νὰ ἑπαναφέρη τὰς τρίχας εἰς τὸ φυσικόν των χρῶμα) Κέρκ. Γιˬαννιˬώτικος χορὸς (εἶδος χοροῦ) πολλαχ. Τὴ γούνα τοῦ γάμου, τὴ Γιˬαννιˬώτικη, τὴν φοροῦσε ἡ νύφη τρεῖς μέρες, κ’ ὕστερα τὴν ἔβγαζε γιˬὰ πάντα Σαλαμ. Γιˬαννιˬώτικα τραγούδια (εἶδος ἀσμάτων, τὰ ὁποῖα ἄδονται εἰς ἦχον διάφορον τοῦ τῶν «κλέφτικων» καὶ μᾶλλον συρτὸν) Ἤπ. κ.ἀ. Γιˬαννιˬώτ’κα κ’δούνια (εἶδος μεγάλων κουδούνιῶν τῶν γιδιῶν τῶν προβάτων καὶ τῶν ἀγελάδων) Θεσσ. (Βαθύρρ. Νερόμυλ κ.ἀ.) Μακεδ. (Γήλοφ. Δασοχώρ. Δεσκάτ κ.ἀ.) Στερελλ. (Ἀκαρναν.) Γιˬαννιˬώτ’κα τσαρούχια (εἶδος τσαρουχιῶν πού κατεσκευάζοντο εἰς τὰ Ἰωάννινα) Ἤπ. (Τσαμαντ.) Θεσσ. (Βαθύρρ.) Μακεδ. (Ζουπάν.) Γιˬαννιˬώτ’κα ψάρια (οἱ κυπρῖνοι τῆς λίμνης τῶν Ἰωαννίνων) Ἤπ. (Ἄγναντ. Κουκούλ. κ.ἀ.) 2) Ὁ βορειοδυτικὸς ἄνεμος, ὡς προερχόμενος ἐξ Ἰωαννίνων διὰ τοὺς κατοίκους τῶν Τζουμέρκων Ἤπ. (Ἄγναντ. Πλάκ.) Συνών. βλ. εἰς λ. Γιˬαννιˬώτης 2. 3) Οὐδ ὡς οὐσ.᾿ εἶδος κραμβολαχάνου εὐμεγέθους τὸ ὁποῖον καλλιεργεῖται εἰς τὴν περιοχὴν τῶν Ἰωαννίνων Λ. Οἰκονομίδ., Ὁδηγὸς Λαχανοκηπουρ 102. 4) Οὐδ. κατὰ πληθ., εἶδος πρωΐμων σύκων Μακεδ. (Βέρ. Γαλάτιστ.) 5) Οὐδ. κατὰ πληθ., τὸ γλωσσικὸν ἰδίωμα τῶν Ἰωαννίνων κοιν.: Ξέρου κὶ Γιˬαννιˬώτ’κα Ἤπ. (Μελιγγ.) 6) Οὐδ ἑνικ. Γιˬαννιˬώτικο, εἶδος τῆς παιδιᾶς ξυλίκι. Κατὰ τὴν παιδιὰν ταύτην εἷς ἐκ τῶν δύο παικτῶν κτυπᾷ διὰ τῆς ράβδου κατὰ τὸ ἕν ἄκρον τὸ ξυλίκι, τὸ ὁποῖον ἀναπηδᾷ εἰς τὸν ἀέρα καὶ ἐν συνεχείᾳ ὁ αὐτὸς παίκτης κτυπᾷ τοῦτο καὶ διὰ δευτέραν φορὰν Ἤπ. (Δωδών.)

Creative Commons

Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA

https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/