Ξεφύλλισμα pdfἄβολος
Ενότητα:
Διαλεκτικό υλικό των εκδεδομένων τόμων του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Ακαδημίας Αθηνών
Λήμμα
ἄβολος
Τύπος
Λήμμα
Μέρος του λόγου
Επίθετο
Τυπολογία
ἄβολος ἐπίθ. σύνηθ. ἄβουλους Θρᾴκ. (Αἶν.) Λέσβ. κ.ἀ. ἄολος Κάρπ. ἄσβολος Κάρπ. ἀνάβολος Βιθυν. Κύθν. Σίφν. ἀνάβουλος Προπ. (Κύζ.) ἀνάσβολος Θρᾴκ. (Περίστασ.) Κεφαλλ. ἀνάσβουλους Σάμ. ἀνέβολος Πελοπν. (Λακων. Μάν.)
Ετυμολογία
Ἐκ τοῦ στερητ. ἀ- καὶ τοῦ οὐσ. βολή. Τὸ σ τοῦ ἄσβολος ἐκ παρετυμ. πρὸς τὸ ἀσβολωμένος, δι᾿ ὃ ἰδ. ἀσβολώνω. Τὸ ἀνάβολος καὶ παρὰ Βλάχ.
Σημασιολογία
Α)Ἐπὶ πραγμάτων 1)Δύσκολος, δύσχρηστος, δύσβατος σύνηθ.: Σπίτι ἄβολο (τὸ ἀκατάλληλον ὡς πρὸς τὴν τεχνικὴν διαρρύθμισιν διὰ τὰς ἀνάγκας τῆς οἰκιακῆς οἰκονομίας) Ἄνδρ. Σίφν. Σῦρ. κ.ἀ.: Ἀνάσβολο σπίτι Περίστασ. Τόπος ἄβολος Θήρ. Κρήτ. Κύθν. Λακων. Σίφν. κ.ἀ. Ἄβολος δρόμος Πάρ. Ἀνέβολο μέρος Μάν. Ἀνάβουλος τόπος Κύζ. Ἄολο μέρος Κάρπ. Ἄβολα καὶ κακόβολα εἶναι ἐδῶ (δηλ. μέρη, ἐπὶ ὁδοῦ δυσβάτου) Κρήτ. (Συνών. κακόβολος). Ἄβολος τόπος (κακός, ἐπίφοβος, διότι κατοικοῦν ἐν αὐτῷ Νεράιδες) Χίος.Ἡ σημ. αὕτη καὶ παρὰ Βλάχ. β)Ἀπρόσφορος, ἀκατάλληλος Κάρπ.: Παροίμ. Ἄσβολος καιρός, ἀέξιος χρόνος (ἐπὶ ὑποθέσεως μὴ εὐοδωθείσης). 2)Ὁ κακῆς ποιότητος Κρήτ.: Ἄβολο κρεˬάς. Συνών. ἀβολεσιˬάρικος. 3)Μεταφ. ἀνόητος, παράλογος Κεφαλλ.: Τί ἀνάσβολο πρᾶμα ἔκανες! 4)Ὁ οὐχὶ εὐνοϊκός, δυσάρεστος Πελοπν. (Λακων. Μάν.):Φρ. Ἄβολα κιˬ ἀβόλετα (ἐπὶ πραγμάτων, τὰ ὁποῖα μᾶς δυσαρεστοῦν, διότι γίνοτναι παρὰ τὴν θέλησιν ἡμῶν). Συνών. ἀβόλετος 2. 5)Ὁ ἄνευ εὐνοϊκοῦ ἀποτελέσματος, μάταιος, ἀτελεσφόρητος Κρήτ.: Παροιμ. Κακόβουλος ὁ νοῦς, ἄβολος ὁ κόπος (δηλ. ὅταν σκεφθῇ τις καλῶς, ὁ κόπος ἀποβαίνει μάταιος). Β)Ἐπὶ προσώπων 1)Δύσκολος, δύστροπος, κακότροπος Κάρπ. Κύθν. Σάμ. Σίφν. Χίος κ.ἀ.: Ἄβολος ἄνθρωπος-ἄβολη γυναῖκα Σίφν. Χίος κ.ἀ. Συνών. ἀνάποδος. 2)Ἀσύνετος, ἀπερίσκεπτος Θήρ. Ἴος Κῶς Κεφαλλ. κ.ἀ.: Γνωμ. Νοῦς ἄβολος, διπλὸς ὁ κόπος (ὁ ἀπρονόητος ἢ ὁ κακῶς σκεφθεὶς ὑποβάλλεται διὰ τὸ αὐτὸ ἔργον εἰς διπλοῦν κόπον. Ἡ παροιμ. ἐν παραλλαγαῖς καὶ ἀλλαχ.) Ἴος Πβ. ἄβουλος, ἄσκοπος.
Creative Commons
Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές - CC BY-NC-SA
