Τεκμήρια από Όλα τα κέντρα
<< 10
10 >>
<< 10
10 >>
Σύνολο: 316214
La notion de croissance et la conception platonicienne de la fonction paternelle
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Στο άρθρο του Plato, Cratylus 417 c («Mnemosyne» XXIX/1976) ο S. R. Slings κρίνει σκόπιμο, για να μπορεί το αυξείν να είναι συνώνυμο του οφέλλειν και του ωφελείν, να ξεχωρίσει δύο νοήματα του αυξείν: το ένα ποσοτικό (το γενικά αναγνωρισμένο) — το άλλο ποιοτικό (αύξω = κατά κάποιον τρόπο «βελτιώνω»). Όμως αυτός ο διχασμός του νοήματος είναι περιττός. Στην ποίηση το αυξείν συχνά γεννάει μέσα μας την εικόνα της βλάστησης, που υψώνεται κατακόρυφα και είναι θεϊκό καλό. Όταν η ποιητική εικόνα της βλάστησης είναι ρητή, το ουρανόπεμπτο ευεργέτημα (βροχή) εκφράζεται είτε με το ρ. οφέλλειν είτε με το ρ. ωφελείν. Στον Κρατύλο, οφέλλειν, ωφελείν και αύξειν είναι ισοδύναμα, γιατί το αύξειν, χωρίς να το δηλώνει, συνδέεται με την εικόνα της βλάστησης. Το αύξειν και το λατ. augeo έχουν κοινή ετυμολογία. Ο Ε. Benveniste διδάσκει ότι αρχικά το augeo εκφράζει τη θεϊκή δύναμη, που κάνει να γεννιούνται τα φυτά. Το ίδιο αρχικό νόημα πρέπει να υποθέσουμε και για το αύξειν. Χάρη στο σ, το ελλ. ρ. αέξω-αύξω έχει έναν τόνο επιθυμίας, ευχής. Το διαπιστώνουμε καθαρά...
La notion de mesure dans les textes stoïciens latins (Cicéron, Sénèque)
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Σε αντίθεση με τα φιλοσοφικά ρεύματα της κλασικής εποχής, ο Στωϊκισμός δεν έδωσε μεγάλη σημασία στα μαθηματικά παραδείγματα. Στο παρόν άρθρο εξετάζεται με ποιον τρόπο οι Στωϊκοί επιχείρησαν, γενικά, να στοχασθούν χωρίς να ανατρέξουν στα μαθηματικά και επισημαίνονται οι λιγοστές μαρτυρίες που καταδεικνύουν ότι κατέφυγαν στο μέσον αυτό. Η προσοχή μας επικεντρώνεται στην αντίληψη του τρόπου {modus) και στη χρήση του εν λόγω μέσου από τον Κικέρωνα και τον Σενέκα.
La notion d΄espace cosmique et le problème des origines de l΄univers
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Η έννοια του κοσμικού χώρου δεν αντιστοιχεί σε αυτήν του γεωμετρικού χώρου —καθαρώς διανοητική— ούτε σε αυτήν του ζώντος χώρου — καθαρώς εννοιολογική. Πρόκειται για ένα χώρο ο οποίος υπερβαίνει τα μέτρα του ανθρώπου και τον θέλγει, χωρίς αυτός να είναι σε θέση να τον θεωρήσει, να κινηθεί σ΄ αυτόν ή να μετρήσει τα όριά του. Το υπό συζήτηση θέμα της έννοιας του κοσμικού χώρου είναι αυτό της προέλευσης του αστρικού κόσμου. Το ασύμμετρο μέγεθος του κοσμικού χώρου μας θέτει το ερώτημα: έχει ή δεν έχει δημιουργηθεί; Η μνήμη οδηγείται σε αρχαίες εικόνες κατασκευής κόσμου (κατασκευαστικό πρότυπο), της έκπτωσης της πρώτης αρχής σε πολλαπλότητα που τείνει προς την ύλη (όπως συμβαίνει στη φιλοσοφία του Πλωτίνου). Το χριστιανικό πρότυπο της δημιουργίας ex nihilo δεν είναι πια ικανοποιητικό. Στην πραγματικότητα η δημιουργία δεν μπορεί να νοηθεί παρά ως διαδικασία και όχι ως έκλαμψη, ως εξωτερίκευση του Θεού. Και η πράξη αυτή της Φανέρωσης δείχνει ότι κάθε δημιουργία μπορεί να γίνει νοητή ως σήμα του Θεού, είτε ως άπειρα μικρό είτε ώς άπειρα μεγάλο, όπω...
La participation comme fondement des relations sociales
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Η ιδέα της μεθέξεως προϋποθέτει την έννοια του όντος, νοουμένου ως ανεξάρτητης οντότητος, αλλ΄ όχι και ως απόλυτα διαχωρισμένου από κάποια στοιχεία που επιβεβαιώνουν την ύπαρξή του. Ο όρος μέθεξη εισάγεται στο φιλοσοφικό λεξιλόγιο από τον Πλάτωνα, προκειμένου να υποδηλώσει την κατάσταση της αμοιβαίας συμπτώσεως δύο ή περισσοτέρων οντοτήτων ή τη δύναμη της μιας απ΄ αυτές, να ελκύει όλες τις άλλες, ώστε να καθίστανται, τουλάχιστον μερικώς, συναφείς, προς εκείνην, ενώ η ίδια διατηρεί ταυτόχρονα τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της, τροφοδοτώντας τις κι εμπλουτίζοντάς τις, χωρίς τίποτε να χάνει από την ουσία της. Η έννοια της μεθέξεως διαφέρει από εκείνην της σχέσεως που ενδέχεται να έχουν δύο αντικείμενα μεταξύ τους, αφού, στην τελευταία περίπτωση, αυτά συνδέονται μεταξύ τους θετικώς ή αρνητικώς, διατηρώντας πάντα την ταυτότητά τους, πράγμα που δεν συμβαίνει στην μέθεξη, όπου οι οντότητες χάνουν, σε κάποιον βαθμό, την ιδιοτυπία τους, εμπλουτιζόμενες συγχρόνως δια νέων στοιχείων. Έτσι, η σχέση είναι δυνατόν να εμφανίζεται στατική ή λειτουργική, ενώ η...
La personne comme dépassement de la nature
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Στην παρούσα εργασία αναπτύσσονται οι σχέσεις της ανθρώπινης φύσης προς το πρόσωπο. Η φύση εκλαμβάνεται ως το φυσικό υπόβαθρο του προσώπου και αναλύεται ο τρόπος με τον οποίο τα διάφορα φιλοσοφικά ρεύματα αντιμετωπίζουν την υπέρβαση της φυσικής νομοτέλειας, έτσι ώστε ο άνθρωπος να φθάσει στο επίπεδο του προσώπου. Το πρόσωπο, ως φαινομενολογική πραγματικότητα ενέχει παρελθόν οντολογικό, το οποίο αναφέρεται στη χρονικότητα του όντος και εμφανίζεται ως δημιουργία εις «το κατ΄ εικόνα Θεού». Υπό την προοπτική αυτή, η εργασία διαιρείται σε τρία μέρη: 1. Ελληνική αρχαιότητα. Η έννοια του προσώπου, άγνωστη στην ελληνική αρχαιότητα, θ΄ αναπτυχθεί από τους Πατέρες της Εκκλησίας και ιδιαίτερα της Όρθοδοξης Εκκλησίας, αναφορικά προς τη Χριστολογία. Δεν πρέπει άρα, να συγχέεται η «ομοίωσις του Θεου» της πλατωνικής ρήσης με την «προσωπική ομοίωση του Θεού» της χριστιανικής δογμα-τικής. 2. Χριστιανική παράδοση. Εδώ δηλώνεται η διαφορά στοχασμού μεταξύ Ορθοδόξων και Καθολικών σχετικά με τη θεολογική οντολογία τού προσώπου. 3. Μεταμοντέρνα εποχή. Η φορμαλ...
La philosophie et la vie
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Η πρώτη βασική διάκριση που παρουσιάζεται στο άρθρο είναι η διάκριση μεταξύ σοφίας και φιλοσοφίας. Η σοφία, σύμφωνα με τον συγγραφέα, αντιπροσωπεύει την ματαιοδοξία και τον εγωισμό ενώ η «φιλοσοφία» τον θαυμασμό μπροστά στην αλήθεια. Η επόμενη ουσιαστική διάκριση είναι αυτή μεταξύ ιστορικής και φιλοσοφικής γνώσης. Η ιστορική γνώση είναι η γνώση του συγκεκριμένου φαινομένου, ενώ η φιλοσοφική γνώση, η γνώση του τρόπου σύστασής του. Ο άνθρωπος που δεν κατατείνει και δεν επιδιώκει την φιλοσοφική γνώση είναι καταδικασμένος να διάγει βίο «απλού διαβάτη». Αυτό συμβαίνει διότι το πέρασμα από τον μύθο στον λόγο δεν καθίσταται δυνατό, παρά μόνο μέσω και χάριν της φιλοσοφίας. Υπ΄ αυτήν την έννοια η φιλοσοφία προσδίδει νόημα και αξία στη ζωή του ανθρώπου: μετατρέπει το στεγνό και αφιλοσόφητο ζην, το οποίο δεν θα αφήσει πίσω του κανένα ίχνος, στο φιλοσοφικό ευ ζην, που μέσω της φιλοσοφικής δημιουργίας, μένει αθάνατο....
La piété et la patience: une apologie de l' extériorité
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Η σύγχρονη φιλοσοφία από τον Κάντ και εφεξής αποτελεί εν πολλοίς στοχασμό και περισυλλογή για τον χρόνο. Ο χρόνος είναι η ουσία της ανθρώπινης υποκειμενικότητας, χάρη στον χρόνο ξεδιπλώνεται το εγώ και δημιουργεί ιστορία. Από την άλλη πλευρά, ο χώρος - στον βαθμό που συμβολίζει και αρθρώνει την εξωτερικότητα-αποτιμάται αρνητικά. Ωστόσο, αυτή η οπτική είναι μεροληπτική και ο χώρος πρέπει να αποκατασταθεί, και, μαζί με αυτόν, η εξωτερικότητα και το δοθέν. Αυτή η απολογητική επαναπροσέγγιση της εξωτερικότητας έχει δυο κύρια πεδία: το ένα αφορά στα πράγματα που υπάρχουν στη φύση, το άλλο στα ανθρώπινα όντα αυτού τού κόσμου. Η χρονο-κεντρική θέαση της σύγχρονης φιλοσοφίας εμπεριέχει την περιφρόνηση για τα πράγματα, για το δοθέν. Το δοθέν δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως κάτι το οποίο πρέπει να διορθωθεί, ή να προστατευθεί: η αξία του υπολογίζεται με βάση τον κοινωνικό χρόνο που απαιτείται για την παραγωγή του ή για την αντικατάστασή του, δηλαδή όταν δεν έχει πλέον αυτό καθ΄ αυτό αξία. Μια παράλληλη οπτική κυριαρχεί στην αποτίμηση των ανθρώπινων...
La police secrete en Turquie
Ενότητα: Βιβλιοθήκη
23959
La prudence d΄Aristote
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Το παρόν άρθρο αναλύει την έννοια της φρονήσεως κατ' Αριστοτέλη. Συγκρίνει την έννοια αυτή σε αντιδιαστολή με την πλατωνική φιλοσοφία και αναδεικνύει τη σημασία της φρονήσεως ως πρακτικής αρετής κατά την άσκηση των πολιτικών και στρατιωτικών καθηκόντων του αρχηγού της πόλεως, δηλαδή ως κατ' εξοχήν καιρικής επεμβάσεως, συνοδευτικής, άρα, της ικανότητός του προς επίλυση των ανακυπτομένων προβλημάτων. Η φρόνησις, ως εκ τούτου, θεωρείται ως κινούν και ως κατεύθυνση των πράξεων ενώ αποτελεί σύνθεση επιθυμίας και κινήσεως, κατά την επιτέλεση της πράξεως. Αυτή η σύνθεση αργότερα, θα ορισθεί από τον Θωμά τον Ακινάτη ως voluntas. Η αντικατάσταση, όμως, του αριστοτελικού όρου από τον λατινικό, τονίζει ο συγγραφέας, παραπέμπει την πράξη στο πεδίο της ηθικής και της λογικής, και ως εκ τούτου επιβάλλεται να υιοθετείται με άκρα επιφύλαξη η χρήση του από τη νεότερη φιλοσοφία....
La psychagogie du Phèdre et le long labeur philosophique
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που παρουσιάζει ο διάλογος Φαίδρος στους μελετητές, ήδη από την αρχαιότητα, είναι το πρόβλημα της ενότητας των μερών του. Αν θεωρήσουμε προνομιούχο ένα από τα θέματα —όπως έκανε π.χ. ο Derrida για τη γραφή— είναι δυνατόν να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά το ζήτημα, να προσεγγίσουμε στο ίδιο θέμα-άξονα τις μέγιστες αντιθέσεις του πλατωνισμού: εσωτερικό-εξωτερικό, ζωντανό- μη ζωντανό, παιδιά-σοβαρό, μη γνώση-επιστήμη, ρητορική-διαλεκτική. Επειδή ο πλατωνικός άνθρωπος είναι ο άνθρωπος της ψυχής του (π.χ. Αλκιβιάδης 129 c-130) και ο πλατωνισμός είναι ένας παιδαγωγικός ανθρωπισμός, στόχος της μελέτης είναι να δείξει ότι «σκοπός» του διαλόγου, και των διαφόρων τρόπων έκφρασης των ιδεών του είναι η «ψυχαγωγία», θεωρουμένη ως θεραπεία της ψυχής με τη δύναμη και την τέχνη του αληθινού λόγου, σκοπός πραγματικός άλλωστε και της πλατωνικής Ακαδημίας και πρωταρχική ανάγκη προκειμένου να «εξέλθει» (βλ. τη θεραπευτική έξοδο της αρχής του διαλόγου) η αθηναϊκή νεότητα από την πνευματική κρίση της εποχής. Έρως, ψυχή, ρητορ...
La question du Dodecanese : (les douze iles de la Mer Egee provisoirement occupes par l'Italie)
Ενότητα: Βιβλιοθήκη
23441
