Τεκμήρια από Κέντρον Ερεύνης Ελληνικής Φιλοσοφίας
<< 10
10 >>
<< 10
10 >>
Σύνολο: 4244
Posidonius 1, the Fragments, ed. by L. Edelstein-I. G. Kidd, Cambridge 1972
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν υπάρχει περιγραφή
Posidonius' «Hierarchy» between God, Fate and Nature and De Divinatione
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Ο ορίζοντας μιας προσωπικής θεολογίας του Ποσειδωνίου ολοένα και στενεύει με θετικότερα και νηφαλιότερα κριτήρια της σύγχρονης έρευνας. Ο περιορισμός των περισσοτέρων ειδικών στη χρήση αυθεντικών αποσπασμάτων και μαρτυριών που τον αντιπροσωπεύουν ονομαστικά – και που η άρτια πρόσφατη έκδοσή τους από τους Edelstein – Kidd καθώρισε τα περιγράμματά τους με αυστηρότητα – ελάχιστα πια περιθώρια αφήνει για αυτοσχεδιασμούς και εξεζητημένες συσχετίσεις. Με την κατάρρευση του μύθου που (με βάση αόριστες επιδράσεις στον Κικέρωνα, Πλούταρχο Σέξτο Εμπειρικό, Κλεομήδη και άλλους) είχε πλάσει η φαντασία ερευνητών του περασμένου αιώνα – αλλά και των αρχών του δικού μας- η στωική ορθοδοξία του Ποσειδωνίου επιβεβαιώνεται συνεχώς (εκτός κάπως από την Ηθική και κάποιες άλλες λεπτομέρειες του συστήματος), και ο φιλόσοφος προσφέρεται πλέον στην έρευνα ως οικουμενική επιστημονική μορφή περισσότερο πάρα ως μυστικός οραματιστής και ηλιοκεντρικός θεολόγος με πρωτότυπες εσχατολογικές θεωρίες. Αν δεν αμφισβητείται ολότελα η φιλοσοφική πρωτοτυπία του, πρόκειται πάντω...
Post-Scriptum a "Qu΄est-ce que le psychique?"
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Ο Jacques Jouanna πέτυχε, αναλύοντας τα κείμενα από τον Όμηρο ως τον Ιπποκράτη, ν΄ αποδείξει ότι είχε άδικο ο Emile Benveniste που πίστευε ότι το ρήμα ψυχώ = φυσώ (παράγωγο: ψυχή) και το ρήμα ψύχω = κρυώνω (μεταβατικό), παγώνω, δροσίζω (παράγωγο: ψυχρός) είναι δύο ρήματα ετυμολογικά και σημασιολογικά άσχετα μεταξύ τους. Η μελέτη του J. Jouanna μας επιτρέπει να ξαναεξετάσουμε την έκφραση του Αισχύλου ψυχείν ψυχάν εμάν, όπου δύο λέξεις που ανήκουν στην ίδια ρίζα, μαρτυρούν όμως δύο νοήματα που η ρίζα αυτή πήρε διαδοχικά, αποχτούν με τη γειτνίαση τους τη δραματική δύναμη μιας αντιθετικής εννοιολογικής σχέσης. Η αντίθεση θερμού και ψυχρού είναι φυσικά δραματική, γιατί ισοδυναμεί με την αντίθεση ζωής και θανάτου. Εντάσσοντας την αντίθεση θερμού και ψυχρού στις κοσμολογικές τους θεωρίες, οι Προσωκρατικοί την αποσπούν από αυτή την άμεση δραματικότητα. Οι συγγραφείς ιατρικών πραγματειών συμβάλλουν, με τον τεχνικό χαρακτήρα και την ψυχραιμία του επαγγέλματός τους, στην απελευθέρωση της θεωρητικής σκέψης. Η αριστοτελική αντίληψη για το «ψυχικόν θε...
Pourquoi l΄indifférentisme n΄est pas la doctrine de Zénon de Citium
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Η θεωρία της αδιαφορίας, που δίδαξε ο Ήριλλος ο Καρχηδόνιος, μαθητής του Ζήνωνος του Κιτιέως —καθώς, βέβαια, ο Πύρρων και ο Αρίστων— δεν ανήκει στη διδασκαλία του ιδρυτή της Στωικής Σχολής. Οι λόγοι αρθρώνονται σε τρία επίπεδα: α) στο επίπεδο της ίδιας της φιλοσοφίας για την οποία ο Ζήνων ενδιαφέρθηκε με ζήλο, όπως μαρτυρείται από δοξογραφικές πηγές, και στο κέντρο της οποίας έθεσε το ενδιαφέρον για την αρετή· β) στο επίπεδο της πράξης, εδώ στο πλαίσιο της συμπολιτευτικής, μάλιστα κοσμοπολιτικής, ζωής· γ) στο επίπεδο της κοινωνικότητας, μέσω της κοινότητας του ορθού λόγου και του παραδειγματικού προσωπικού βίου. Κατά τον Ζήνωνα η ηθική της αδιαφορίας είναι, για όλους τους ανθρώπους, αδύνατο να πραγματωθεί, είναι ένα ιδανικό....
Practical organization of space
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν υπάρχει περιγραφή
Preuves de l' existence et nature du Premier chez Plotin
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Η συνείδηση που ερμηνεύει είναι διπλά αναφορική: αναφέρεται σε κάτι και αναφέρει αυτό το κάτι στον εαυτό της. Όταν αυτό το κάτι είναι το Ένα – Απόλυτο, ο Θεός, η συνείδηση που ερμηνεύει, η φιλοσοφική – θεολογική λύνει και τη σιωπή της βιωματικής σχέσης, της μυστικής. Η πλωτινική ψυχή, που και στις δυο διαστάσεις της, τη φιλοσοφική και τη μυστική, είναι πάντα νοσταλγία για ενότητα, άλλοτε υπερβαίνει τη βιωματική άρρητη συζυγία με το δωρητή της με τη δύναμη του φιλοσοφικού λόγου ως σειράς κρίσεων με διαφοροποιημένα νοήματα, άλλοτε υπερβαίνει το διχασμό της από τη σκέψη με την ενορασιακή σύλληψη του Ενός και την αποφυγή της αναλυτικής μεθόδου ή της βαθμιαίας εννοιολογικής δόμησης του στοχασμού. Το «τέλος» στον Πλωτίνο δεν υπάρχει στην αιτιότητα – στη θεωρία της απορροής – αλλά στη θεωρία της επιστροφής στο Θεό: το «τέλος» της ίδιας της πλωτινικής ψυχής είναι και το πολικό σημείο της σκέψης, το Ένα – Αγαθό, για τούτο και από όλα τα θέματα – που η διαπραγμάτευση τους είναι οπωσδήποτε κυκλική – η διερεύνηση της έννοιας του Ενός προσφέρεται περι...
Procession et sécession: le problème de la «descente» de l' âme en Enn., IV, 8 [6]
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Αποπειρώμεθα, στο παρόν άρθρο, να διαφωτίσουμε τη σημασία και να εκτιμήσουμε τη νομιμότητα της (τρέχουσας στη δευτερογενή βιβλιογραφία) έννοιας της «πεπτωκυΐας ψυχής». Σε πρώτο χρόνο, εξετάζουμε τον τρόπο με τον οποίον ή «κάθοδος» της ψυχής ανάγεται από τον Πλωτίνο στη διαδικασία της σύγκλισης και στο αιτιακό μοντέλο πού καθορίζει την τελευταία: τη θεωρία των δυνάμεων. Δείχνουμε, στη συνέχεια, τον τρόπο με τον οποίον η απόκλιση της ψυχής μετέχει της σύγκλισης: τον τρόπο, δηλαδή, που η αρχική της απόσταση σε σχέση με τον Νου είναι αυτό που όντως προσδιορίζει την ψυχή ως ψυχή. Με όρους της πραγματείας 6 (IV, 8) των Εννεάδων, αυτό σημαίνει να αντιλαμβανόμαστε τον τρόπο με τον οποίον το εκούσιο εντάσσεται στην αναγκαιότητα, κάτι, δηλαδή, που προϋποθέτει την ανάλυση της αναδιάταξης εκ μέρους του Πλωτίνου των Αριστοτελικών κατηγοριών του εκούσιου και της επιλογής, όπως αυτές ορίζονται στο Γ βιβλίο των Ηθικών Νικομαχείων. Εν τέλει, επιχειρούμε να δείξουμε ότι η πραγματική «κάθοδος» της ψυχής πρέπει να συλλαμβάνεται όχι υπό την αφελή, δραματική μο...
Proklos Diadochos, Über die Vorschung, das Schiksal und den freien Willen an Theodoros, den Ingenier, Nach Vorarbeiten von Theo Borger, übersetzt und erläutert von Michel Erler, Meisenheim am Glan, A. Hain (Beiträge zur Klassischen Philologie, H. 121) 1980, 150 σελ.
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν υπάρχει περιγραφή
Protélésis: Le Kairos, de Ptolémée à Proclus
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν υπάρχει περιγραφή
Providence and Fate in Stoicism and Prae-Neoplatonism. Calcidius as an Authority on Cleanthes' Theodicy (SVF 2, 933)
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Οι έννοιες πρόνοια και ειμαρμένη απέκτησαν με τους Στωικούς συγκεκριμένο θεολογικό περιεχόμενο και καθιερώθηκαν φιλοσοφικά, Ως κυριώτερες απόψεις του θείου αποτελούσαν μαζί με τους όρους φύσις και λόγος τις κυριώτερες εναλλακτικές περιγραφές της θεότητας, και ως λογικές αφαιρέσεις ταυτίζονταν με αυτήν. Ανάλογα με τις δυνάμεις, τα αποτελέσματα και τις περιοχές της «ενεργητικής» του δραστηριότητας ο Ζεύς, μοναδικός κοσμικός θεός του στωικού συστήματος (ως παραδοσιακή έκφραση του πρωταρχικού πνεύματος) μπορούσε να ονομάζεται πυρ τεχνικόν, ψυχή του κόσμου, κόσμος, νόμος, αιθήρ, και βέβαια φύσις, λόγος, ειμαρμένη, πρόνοια, ακόμα και ανάγκη, χωρίς να χάνη την ταυτότητα και ενότητά του και να πολυμερίζεται. Η σύμπτωση εξ άλλου θεού και κόσμου, αποτελούσε θεμελιώδες αίτημα του στωικού Πανθεϊσμού, πολύ περισσότερο αφού πρόκειται για βιταλιστικό Μονισμό, πάρα την εναλλαγή θεϊστικής και πανενθεϊστικής γλώσσας. Πρόνοια, ειδικώτερα, ήταν η θέληση του θεού, η ψυχή του, έκφραση της ουσίας του, της απεριόριστης δηλαδή αγαθότητάς του, ήταν ακόμα η ψυχή το...
Préliminaires sur les Hénades de Proclus
Ενότητα: Άρθρα του περιοδικού "Φιλοσοφία"
Δεν υπάρχει περιγραφή
